اتوماسیون صنعتی چیست و چه تفاوتی با اتوماسیون اداری دارد؟

ساده‌شدن کارها، کاهش خطا و کاهش زمان انجام کارها، ویژگی‌هایی هستند که اتوماسیون به کسب‌وکارها ارائه داده است. اتوماسیون صنعتی بازوهای کارخانه و صنعت در اجرای فرآیندهای صنعتی و تولیدی به کمک نرم‌افزارهای کامپیوتری و رباتیک است. اتوماسیون اداری بسیار متفاوت از اتوماسیون صنعتی و در جهت تسهیل کارهای دستی و فرآیندهای تکرارشونده اداری سازمان‌ها عمل می‌کند. در این مقاله از آدا، به مطالعه اتوماسیون صنعتی و نقش آن در صنعت می‌پردازیم. سپس، تفاوت اتوماسیون صنعتی با اتوماسیون اداری و جایگاه آنها را در مجموعه‌ها بررسی می‌کنیم. 

اتوماسیون صنعتی و انواع آن 

اتوماسیون صنعتی به اجرای خودکار فرآیندهای صنعتی می‌پردازد؛ فرآیندهایی مثل تولید، کنترل کیفیت، و جابه‌جایی مواد و محصولات در محیط‌هایی مانند کارخانه‌ها و خطوط تولید. هدف این نوع اتوماسیون، کاهش نیاز به مداخله انسانی در فعالیت‌هایی است که معمولاً تکراری، زمان‌بر یا مستعد خطا هستند.

اتوماسیون صنعتی با استفاده از نرم‌افزارهای کامپیوتری و تجهیزات هوشمند، کارهایی مثل نصب قطعات، سرهم‌بندی محصولات، جابه‌جایی مواد خام یا محصول نهایی، کنترل کیفیت، بسته‌بندی و سایر مراحل تولید را به‌صورت خودکار انجام می‌دهد. نتیجه این خودکارسازی، کاهش نرخ خطا، بهبود دقت، و افزایش انعطاف‌پذیری در پاسخ به تغییرات تولید است.

برنامه‌ریزی ربات‌ها یا سیستم‌های خودکار برای انجام یک کار جدید، معمولاً سریع‌تر از آموزش نیروهای انسانی است. بنابراین استفاده از اتوماسیون صنعتی سرعت تولید را افزایش و هزینه‌ها را در بلندمدت کاهش می‌دهد. اتوماسیون صنعتی انواع مختلفی دارد، از جمله رایج‌ترین انواع آنها می‌توان به اتوماسیون ثابت، قابل برنامه‌ریزی، انعطاف‌پذیر و یکپارچه اشاره کرد که در ادامه هر کدام از آنها را به‌طور جداگانه معرفی می‌کنیم. 

 اتوماسیون صنعتی ثابت یا سخت

اتوماسیون ثابت برای کارهایی طراحی شده که تکراری‌اند و در حجم بالا انجام می‌شوند، مثل تولید انبوه یا خطوط حمل‌ونقل. در این سیستم، ابزارها دقیقاً می‌دانند چه کاری باید انجام دهند، چون وظایفشان از قبل مشخص و بدون تغییر است. این نوع اتوماسیون را می‌توان در کارخانه‌هایی دید که تولید انبوه، یکنواخت و پیوسته‌ای دارند، مثل کارخانه‌های تولید نوشیدنی یا مواد غذایی.

اتوماسیون صنعتی قابل برنامه‌ریزی 

اتوماسیون صنعتی قابل برنامه‌ریزی این امکان را می‌دهد که فرآیند تولید، بسته به نیاز، تغییر کند. در این نوع سیستم، کارها با برنامه‌نویسی و تغییر دستورالعمل‌ها کنترل می‌شوند که می‌توان محصول‌های مختلفی را تولید کرد. برخلاف اتوماسیون ثابت که فقط یک نوع محصول را در حجم بالا تولید می‌کند، این نوع اتوماسیون قابلیت تولید با تنوع بالا و در حجم متوسط را دارد.

 اتوماسیون صنعتی انعطاف‌پذیر یا نرم

اتوماسیون صنعتی انعطاف‌پذیر، ترکیبی از ویژگی‌های اتوماسیون ثابت و قابل برنامه‌ریزی است، و به همین دلیل به آن «اتوماسیون نرم» هم گفته می‌شود. این نوع سیستم‌ها توانایی تولید چند نوع محصول مختلف را دارند، بدون اینکه نیاز باشد تغییرات اساسی در تجهیزات ایجاد شود. 

اتوماسیون صنعتی یکپارچه

اتوماسیون صنعتی یکپارچه، سیستمی جامع و پیشرفته است که  بخش‌های مختلف تولید را به‌صورت منسجم و هماهنگ به هم متصل می‌کند. این سامانه به کمک کامپیوترها، داده‌ها را از بخش‌های مختلف جمع‌آوری می‌کند، تصمیم‌گیری می‌کند و دستورهای لازم را به دستگاه‌ها ارسال می‌کند. به همین دلیل، بسیاری از کارها بدون دخالت مستقیم نیروی انسانی انجام می‌شود و فرآیند تولید، از ابتدا تا انتها، با دقت و هماهنگی بالا پیش می‌رود.

مزایای استفاده از اتوماسیون صنعتی

اتوماسیون صنعتی به کارخانه‌ها و صنایع کمک می‌کند تا کارها را ساده‌تر، تولید را سریع‌تر و هزینه‌ها را در بلندمدت کمتر کنند. وقتی سیستم‌ها به‌صورت خودکار کار می‌کنند، خیلی از چالش‌هایی که با روش‌های سنتی وجود داشت، تا حد زیادی برطرف می‌شود. در ادامه، به چند مورد از مهم‌ترین مزیت‌های اتوماسیون صنعتی اشاره می‌کنیم:

• کاهش خطاهای انسانی: وقتی ماشین‌ها کارهای تکراری را انجام می‌دهند، احتمال اشتباه کمتر می‌شود.
• افزایش سرعت تولید: خطوط تولید خودکار می‌توانند در زمان کوتاه‌تری، حجم بیشتری از محصول تولید کنند.
• خودکار شدن کارهای سخت و تکراری: وظایفی که هم وقت‌گیرند و هم فشار فیزیکی زیادی دارند، به ماشین‌ها سپرده می‌شوند.
• صرفه‌جویی در هزینه‌های بلندمدت: با اینکه راه‌اندازی اولیه ممکن است پرهزینه باشد، اما در بلندمدت، هزینه‌های نیروی انسانی، تعمیرات و توقف تولید کاهش پیدا می‌کند.
• افزایش کیفیت و دقت تولید: تولید یکنواخت و کنترل‌شده، باعث می‌شود کیفیت محصولات پایدار و قابل پیش‌بینی باشد.
• کاهش زمان آموزش نیروی انسانی: به‌جای آموزش‌های طولانی برای کار با دستگاه‌های مختلف، کافی است برنامه‌ها به‌روزرسانی شوند.
• بهبود ایمنی محیط کار: ماشین‌ها به‌جای انسان‌ها با شرایط خطرناک مثل دمای بالا، آلودگی یا مواد شیمیایی در تماس‌ هستند.
• کاهش هزینه‌های عملیاتی: از مصرف انرژی تا نگهداری، همه چیز دقیق‌تر و کنترل‌شده‌تر انجام می‌شود.
• ساده‌تر شدن وظایف اپراتورها: اپراتورها به جای انجام دستی کارها، بیشتر روی نظارت و کنترل تمرکز می‌کنند.
• کنترل کیفی بهتر: سیستم‌ها می‌توانند در چند مرحله از تولید، کیفیت محصول را بررسی کنند.
• افزایش بهره‌وری کلی: هماهنگی بیشتر، خطاهای کمتر و سرعت بالاتر باعث می‌شود خروجی نهایی بیشتر و پایدارتر باشد.

نرم‌افزار اتوماسیون اداری 

در کنار انواع اتوماسیون صنعتی، اتوماسیون اداری قرار دارد که برای هدف و کاربرد متفاوتی طراحی می‌شود. اتوماسیون اداری، نرم‌افزاری است که در سازمان‌ها برای ساده‌سازی کارها، انجام کارهای تکراری و تسهیل ارتباط واحدهای مختلف به‌کار گرفته می‌شود. اتوماسیون اداری کارها و مکاتبات را منظم می‌سازد تا با صرفه‌جویی در زمان و کاهش خطاهای دستی، هماهنگی بین واحدها و افراد درون سازمان افزایش یابد. 

اتوماسیون‌ اداری آدا را می‌توان برای بخش‌های مختلف یک سازمان مثل فروش، منابع انسانی، بازاریابی و حسابداری یا حتی برای صنایع و سازمان‌های مختلف مثل استارتاپ‌ها، شرکت‌ها دولتی، بخش اداری کارخانه‌ها و مراکز آموزشی طراحی و متناسب با نیاز سازمان شخصی‌سازی کرد. 

امکانات اتوماسیون اداری

امکانات اتوماسیون اداری متنوع و تخصصی هستند که هر سازمان می‌تواند متناسب با نیاز خود، از انواع این امکانات بهره‌مند شود:

• مدیریت یکپارچه امور؛ برنامه‌ریزی، کنترل و مدیریت امور مختلف 
• ثبت و بایگانی اسناد برای نگهداری و دسترسی سریع به اسناد و قراردادهای مهم
• جست‌وجوی پیشرفته OCR به زبان فارسی 
• سرویس‌های هوش مصنوعی از جمله برای نگارش نامه‌ها و خلاصه‌سازی گزارش‌ها
• فرم‌ساز پیشرفته 
• امکان برگزاری جلسات آنلاین صوتی و تصویری 
• احراز هویت SSO 
• نسخه موبایلی برای مدیریت از راه دور
• پنل ارباب رجوع برای بررسی مستقیم درخواست‌های مشتریان
• تقویم کاری 
• امکان تعریف روال ارجاعات 
• امکان تفکیک پنل مدیریت و پنل کاربران 

نقش اتوماسیون اداری در کسب و کارها

یکی از نقش‌های مهم اتوماسیون اداری در کسب‌وکارهای مختلف، تبدیل اطلاعات خام به جریان‌های قابل مدیریت است. بنابراین، این سیستم‌ها هم به کاهش کارهای سنتی و تکراری در محیط کار کمک می‌کنند و هم زیرساختی هوشمند برای ایجاد جریان روان مدیریت منابع، ارتباطات و تصمیم‌گیری داده‌محور ارائه می‌دهند. از دیگر نقش‌های اتوماسیون اداری در کسب‌وکارها می‌توان به این موارد اشاره کرد: 

بهینه‌سازی زمان و انرژی کارکنان: با حذف کارهای تکراری و دستی، زمان نیروی انسانی برای انجام فعالیت‌های اصلی و تحلیلی آزاد می‌شود.

یکپارچگی و نظم اطلاعات: اطلاعات در بستر اتوماسیون اداری به‌صورت ساختاریافته، طبقه‌بندی‌شده و قابل جستجو ذخیره می‌شود. این ویژگی، بازیابی داده‌ها و پیگیری سوابق را بسیار ساده‌تر و دقیق‌تر می‌کند.

بهبود ارتباطات درون‌سازمانی: گردش مکاتبات، ارسال درخواست‌ها و ارجاع وظایف از طریق سامانه‌های اتوماسیون با شفافیت بیشتر و با امکان مستندسازی انجام می‌شود. این موضوع از بروز سوءتفاهم‌ها و دوباره‌کاری‌ها جلوگیری می‌کند.

کاهش احتمال بروز خطاهای انسانی: انجام خودکار بخشی از وظایف روتین باعث کاهش اشتباهاتی می‌شود که معمولاً به دلیل فراموشی، ناهماهنگی یا خطاهای تایپی رخ می‌دهند.

دسترسی سریع به داده‌های تحلیلی برای تصمیم‌گیری: جمع‌آوری داده‌ها و امکان گزارش‌گیری پیشرفته در سیستم‌ اتوماسیون اداری، به مدیران برای تصمیم‌‌گیری بهتر و دقیق‌تر کمک می‌کند. بررسی منظم اطلاعات و دریافت گزارش‌های تحلیلی پیشرفته به‌ویژه در محیط‌هایی که نیاز به واکنش سریع وجود دارد، بسیار بااهمیت است. 

افزایش شفافیت و قابلیت نظارت: امکان ردیابی وضعیت فرآیندها، مشاهده تاریخچه اقدامات و ارزیابی عملکردها، زمینه‌ را برای کنترل موثرتر و ارزیابی واقع‌بینانه‌تر فراهم می‌کند.

تفاوت اتوماسیون صنعتی با اتوماسیون اداری

اتوماسیون صنعتی و اتوماسیون اداری هر دو با هدف ساده‌تر کردن کارها طراحی می‌شوند، اما فضای کار و نوع مسئله‌هایی که حل می‌کنند، کاملاً با هم متفاوت هستند. اتوماسیون صنعتی بیشتر به کارخانه‌ها و محیط‌های تولیدی مربوط می‌شود. در این محیط‌ دستگاه‌ها، ربات‌ها، حسگرها و سیستم‌های کنترلی جای انسان را برای انجام کارهای تکراری، دقیق یا خطرناک می‌گیرند. اتوماسیون‌های صنعتی برنامه‌ریزی می‌شوند تا تولید محصول، جابه‌جایی و بسته‌بندی آن را تسهیل نمایند. هدف استفاده از اتوماسیون صنعتی، افزایش تولید، کاهش خطاهای انسانی، افزایش ایمنی و کاهش برخورد اپراتورهای انسانی با حرارت و آلودگی است.

در مقابل، اتوماسیون اداری به فرآیندهای روزمره درون یک سازمان یا شرکت می‌پردازد؛ مثل ثبت مکاتبات، ارجاع کارها، پیگیری درخواست‌ها یا تهیه گزارش. این سیستم کمک می‌کند کارهای اداری سریع‌تر، منظم‌تر و بدون گم شدن اطلاعات انجام شود. اگر بخواهیم ساده بگوییم: اتوماسیون صنعتی به حرکت ماشین‌آلات و تولید محصول سروکار دارد، و اتوماسیون اداری با حرکت اطلاعات و تصمیم‌ها در سازمان.

جمع‌بندی؛ نگاهی کلی به جایگاه دو نوع اتوماسیون 

اتوماسیون صنعتی و اتوماسیون اداری، به شیوه‌های متفاوتی به مجموعه‌ها کمک می‌کنند؛ یکی با تمرکز بر ماشین‌ها و فرآیندهای تولید، و دیگری با تمرکز بر جریان اطلاعات و فعالیت‌های انسانی در محیط‌های اداری. به همین دلیل، مقایسه این دو نه از نظر برتری، بلکه از نظر کارکرد و نقش آنها معنا پیدا می‌کند.

در واقع، بسیاری از سازمان‌ها به هر دو نیاز دارند. ممکن است یک مجموعه در بخش تولید از اتوماسیون صنعتی استفاده کند تا سرعت و دقت کار افزایش پیدا کند. همین مجموعه می‌تواند هم‌زمان برای هماهنگی‌های داخلی، مدیریت درخواست‌ها، یا پیگیری نامه‌ها، به یک سیستم اتوماسیون اداری تکیه کند. شناخت درست تفاوت‌ها، کمک می‌کند متناسب با نیازهای کسب‌وکار تصمیم بگیریم که کجا به چه نوع اتوماسیونی نیاز داریم. امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد. منتظر نظرات و پرسش‌های شما هستیم.